Masz w szafie ulubioną sukienkę, która miękko układa się na ciele, jest przewiewna i przyjemna dla skóry? Jest duża szansa, że to właśnie wiskoza. Sama często po nią sięgam, bo daje poczucie swobody, a jednocześnie wygląda elegancko. Ale tak serio – co to właściwie za materiał? Wiskoza – czy to coś jak bawełna, poliester, plastik? No właśnie. W tym artykule rozwiejemy wszystkie wątpliwości. Opowiem, co to za tkanina, jakie ma właściwości, jak się ją nosi, kiedy się sprawdza i… czy warto ją mieć w garderobie. Gotowa?
Wiskoza co to?
Wiskoza należy do grupy tzw. włókien regenerowanych – oznacza to, że choć bazuje na naturalnych surowcach, takich jak celuloza drzewna, przechodzi proces chemiczny, który pozwala jej uzyskać formę włókna tekstylnego. W odróżnieniu od włókien całkowicie syntetycznych, takich jak poliester czy nylon, wiskoza zachowuje naturalne właściwości oddychające i biodegradowalne.
Wiskoza to włókno chemiczne pochodzenia naturalnego. Oznacza to, że powstaje w laboratorium, ale jej bazą jest celuloza – główny składnik ścian komórkowych roślin. Najczęściej pozyskuje się ją z drewna sosnowego, bukowego lub eukaliptusowego. Proces produkcji obejmuje rozpuszczanie celulozy w chemikaliach, przędzenie i formowanie włókien.
Brzmi technicznie? Trochę tak, ale głównie chodzi o to, że mamy materiał, który oddycha i jest biodegradowalny, ale wygląda jak coś bardziej eleganckiego.
Jak wygląda proces produkcji wiskozy?
Cały proces zaczyna się od rozdrobnienia drewna. Potem robi się z niego masę celulozową, dodaje różne związki chemiczne (takie jak ług sodowy i dwusiarczek węgla) i tworzy się z tego lepka masa. To właśnie „wiskoza”. Następnie przeciska się ją przez specjalne sitka i zamienia w cienkie włókna. One trafiają do kąpieli, gdzie się utrwalają, a potem schną, są przędzione i gotowe.
Jak wyjaśnia Amanda Johnston w „Fabric for Fashion: The Complete Guide”: „Wiskoza to włókno półsyntetyczne – ani w pełni naturalne, ani typowo syntetyczne, jak poliester. Wyróżnia się doskonałą chłonnością i miękkością, co sprawia, że jest chętnie wykorzystywana w modzie.” Autorka dodaje również, że wiskoza świetnie nadaje się do intensywnego barwienia, co daje projektantom szerokie pole do popisu. Dzięki temu można uzyskać głębokie, nasycone kolory, które nie blakną z czasem. Johnston podkreśla także, że wiskoza dzięki swojej strukturze doskonale imituje droższe tkaniny jak jedwab, ale w bardziej przystępnej cenie, co czyni ją popularnym wyborem zarówno w modzie codziennej, jak i luksusowej.
Czy wiskoza to plastik?
To pytanie pada często. I odpowiedź jest jasna: nie. Choć wiskoza powstaje z użyciem chemii, nie ma nic wspólnego z plastikiem. Nie robi się jej z ropy, jak poliestru. To raczej „roślinny materiał w wersji zmodernizowanej”.
Czy wiskoza to dobry materiał?
Zalety wiskozy
- Jest miękka i przyjemna dla skóry.
- Dobrze wchłania wilgoć – nawet lepiej niż bawełna.
- Przewiewna – idealna na lato.
- Ma lekki połysk, ładnie się układa, wygląda trochę jak jedwab.
Wady wiskozy
- Mokra jest dość delikatna, może się łatwo rozciągnąć albo rozerwać.
- Gniecie się – trzeba prasować.
- Może się skurczyć w praniu – więc ostrożnie z temperaturą!
Wiskoza vs. Poliester – czym się różnią?
To pytanie: „Wiskoza czy poliester?” pada dość często. I nic dziwnego, bo obie tkaniny są wszędzie. Ale różnice są konkretne:
- Wiskoza oddycha, poliester – niekoniecznie.
- Wiskoza wchłania wilgoć, poliester raczej ją odprowadza.
- Wiskoza się rozkłada, poliester – no cóż, nie bardzo.
- Poliester jest bardziej trwały, ale czasem mniej przyjemny.
Czy wiskoza się rozciąga? Czy oddycha?
W czystej postaci wiskoza raczej się nie rozciąga – chyba że ma domieszkę elastanu. Ale za to naprawdę dobrze oddycha, co czyni ją idealną na upalne dni
Wiskoza czy bawełna – co lepsze?
Oba materiały są przyjazne skórze, ale mają inne właściwości. Bawełna jest bardziej trwała i łatwiejsza w pielęgnacji. Wiskoza za to zachwyca lejącą się formą i chłonnością. Idealnie sprawdzi się w eleganckich bluzkach, sukienkach i tunikach.
Porównanie właściwości
- Bawełna: trwała, przewiewna, łatwa w pielęgnacji.
- Wiskoza: chłonna, miękka, efektowna, ale wymagająca.
Ciekawostki i historia
Włókno wiskozowe zostało wynalezione w XIX wieku jako tańsza alternatywa dla jedwabiu. Stąd jej potoczna nazwa: „sztuczny jedwab”. Już w 1883 roku francuski chemik Hilaire de Chardonnet opracował pierwszą metodę produkcji włókien na bazie celulozy, która dała początek wiskozie. W 1905 roku rozpoczęto produkcję przemysłową tej tkaniny w Wielkiej Brytanii. Wiskozę zaczęto wówczas nazywać „rayon” (promień) ze względu na jej subtelny połysk.
W latach 20. i 30. XX wieku wiskoza zyskała ogromną popularność, szczególnie w damskiej modzie. Umożliwiała tworzenie eleganckich, zwiewnych kreacji o wyglądzie zbliżonym do jedwabiu, ale za ułamek ceny. Była też wykorzystywana w produkcji pończoch, bielizny oraz sukni wieczorowych. Po II wojnie światowej stała się jednym z filarów przemysłu włókienniczego.
Z czasem rozwinięto kolejne generacje włókien celulozowych – modal, lyocell i acetate – które stanowią udoskonalone wersje klasycznej wiskozy, szczególnie pod względem ekologii i trwałości.
Jak pisze Katarzyna Kędzierska w „Co to za materiał?”: „Wiskoza może przyjmować wiele form i imitować różne tkaniny: jedwab, len, bawełnę, a nawet wełnę – to wszechstronność, która działa na jej korzyść.” w XIX wieku jako tańsza alternatywa dla jedwabiu. Stąd jej potoczna nazwa: „sztuczny jedwab”. Już w 1905 roku zaczęto ją produkować przemysłowo. W latach 30. XX wieku była masowo wykorzystywana w modzie damskiej.
Jakie zastosowanie ma wiskoza?
Gdzie znajdziesz wiskozę?
- Tkaniny sukienkowe i spódnice – ładnie leży, podkreśla sylwetkę.
- Bluzki i tuniki – przewiewne i przyjemne w dotyku.
- Bielizna nocna – delikatna dla skóry.
- Apaszki, szale – lekkie, kolorowe.
- Podszewka wiskozowa – cienka, gładka.
- Tekstylia domowe – zasłony, pościel, poszewki.
- Odzież dziecięca – bo miękka i oddychająca.
- Odzież ciążowa, modelująca – komfortowa i „oddychająca”.
Wiskoza świetnie sprawdza się w projektach eko – jako zamiennik syntetyków, w bardziej „świadomych” kolekcjach.
Mieszanki wiskozy z innymi włóknami
Wiskoza często występuje w mieszankach z innymi włóknami – zarówno naturalnymi, jak i syntetycznymi. Pozwala to poprawić właściwości tkaniny i dopasować ją do konkretnych zastosowań. Jak podaje „Textilepedia”, mieszanki z wiskozą pozwalają zwiększyć elastyczność, zmniejszyć gniotliwość oraz poprawić strukturę materiału – czyniąc go bardziej wytrzymałym lub plastycznym w zależności od proporcji.
Popularne mieszanki
- Wiskoza + poliester – taka mieszanka zwiększa trwałość tkaniny, redukuje gniotliwość i ułatwia pielęgnację. Materiał zyskuje większą odporność na zniszczenia i jest mniej podatny na kurczenie.
- Wiskoza + elastan – dodatek elastanu (najczęściej 3–5%) sprawia, że materiał staje się bardziej elastyczny i wygodniejszy. Idealne rozwiązanie do przylegających bluzek, spodni czy sukienek.
- Wiskoza + bawełna – łączy miękkość i chłonność obu włókien. Mieszanki te są przewiewne i komfortowe, ale bardziej odporne na gniecenie niż czysta wiskoza.
- Len z wiskozą – naturalna i oddychająca kombinacja, często wykorzystywana w letnich ubraniach. Łączy przewiewność lnu z miękkością wiskozy, ograniczając charakterystyczną dla lnu sztywność.
- Wiskoza + wełna – takie połączenie zapewnia miękkość i lekkość przy jednoczesnym zachowaniu właściwości termicznych wełny. Sprawdza się w jesienno-zimowych ubraniach.
Dzięki zdolności do łączenia się z różnymi włóknami, wiskoza stanowi uniwersalną bazę do produkcji materiałów o różnych cechach – od lekkich i zwiewnych po ciepłe i strukturalne.
Warto sprawdzać etykiety, bo skład tkaniny ma realny wpływ na jej wygląd, sposób użytkowania i pielęgnacji.
Jak sprawdzić czy wiskoza jest dobra?
Na co zwrócić uwagę przy zakupie?
- Sprawdź, czy tkanina to 100% wiskozy, czy mieszanka.
- Zapytaj o gramaturę – lżejsza będzie zwiewna, grubsza bardziej mięsista.
- Zwróć uwagę na splot – satynowy wiskoza wygląda szlachetnie, krepa dodaje objętości.
- Pamiętaj o pielęgnacji – pranie ręczne lub delikatne, suszenie na płasko.
W sklepie z tkaninami Kameleon znajdziesz różnorodne tkaniny wiskozowe – od gładkich po wzorzyste, idealne do letnich kreacji.
Czy wiskoza jest szkodliwa dla środowiska?
Choć wiskoza powstaje z naturalnej celulozy, proces jej produkcji może mieć negatywny wpływ na środowisko. Wymaga stosowania substancji chemicznych, takich jak dwusiarczek węgla, które mogą być szkodliwe dla zdrowia pracowników i lokalnych ekosystemów, jeśli nie są odpowiednio kontrolowane.
Dodatkowym wyzwaniem jest wycinka lasów pod plantacje drzew do produkcji celulozy – zwłaszcza w przypadku firm, które nie stosują certyfikowanych, zrównoważonych źródeł surowca.
Dlatego warto zwracać uwagę na pochodzenie i sposób produkcji wiskozy – choć sama w sobie jest materiałem naturalnym, to od producenta zależy, czy proces jej wytwarzania będzie przyjazny środowisku. Wśród bardziej ekologicznych alternatyw dla klasycznej wiskozy znajdują się modal i lyocell – włókna powstające w zamkniętym obiegu produkcyjnym z mniejszym zużyciem chemikaliów i energii. W naszym sklepie oferujemy szeroki wybór klasycznych tkanin wiskozowych, które doskonale sprawdzają się w codziennym szyciu.
Podsumowanie
Czy wiskoza gości w Twojej szafie? Co sądzisz o tym materiale – bardziej przypomina Ci jedwab, bawełnę, a może coś zupełnie innego? Podziel się swoją opinią w komentarzu! Jeśli szukasz odpowiedzi na pytania: „czy wiskoza to dobry materiał?”, „czy wiskoza oddycha?”, „czy wiskoza się rozciąga?” – mamy nadzieję, że nasz przewodnik rozwiał Twoje wątpliwości. A jeśli szukasz tkanin na letnie projekty, zajrzyj do naszej kategorii tkaniny wiskozowe i zainspiruj się do szycia!